Zeiltrim: de complete gids

De juiste zeiltrim zorgt ervoor dat je sneller én hoger kunt zeilen. Dit online ‘zeiltrim boek’ laat je sneller van A naar B varen. De trim van het grootzeil, fok/ genua en spinnaker komen allemaal aan bod. Of je nu een toerzeiler of wedstrijdzeiler bent, deze gids leert je sneller zeilen.

Deze complete gids over het trimmen van zeilen behandeld de volgende onderwerpen:

• Wat is zeiltrim?
• Hoe werkt een zeil?
• Gereedschap
• Grootzeil trimmen
• Fok/genua zeiltrim
• Spinnaker zeiltrim
• Veel gestelde vragen

Wat is zeiltrim?

Zeiltrim of “het trimmen van de zeilen” zijn de handelingen die nodig zijn om het profiel van de zeilen aan de gegeven omstandigheden aan te passen. De “optimale zeiltrim” is het optimale profiel van het zeil gegeven de omstandigheden, het ontwerp en de staat van het zeil.

Hoe werkt een zeil?

De zeilen leveren natuurlijk de stuwende kracht op een zeilboot. Om echt te leren trimmen is het goed om te weten hoe een zeil werkt en daarmee hoe een een zeilboot vooruit kan komen.

Zolang de wind van achteren komt, kan iedereen zich er wel een voorstelling van maken hoe dit ervoor zorgt dat een zeilboot vooruit komt.

Maar wat nu als de wind bijna recht van voren komt? Hoe komt een zeilboot dan nog vooruit?

Je hebt ongetwijfeld wel eens iets gehoord of gelezen over de werking van een vleugel (profiel) van een vliegtuig en hoe hierbij lift ontstaat. De theorie hierachter is ook van toepassing op een zeilboot.

Op een zeilboot werken verschillende krachten in diverse richtingen. Het zeilprofiel van een langsscheeps getuigd zeilschip zorgt er al enigszins voor dat er een voorwaartse kracht ontstaat. Er is alleen ook nog een sterke dwarskracht aanwezig.

Om toch tegen de wind in te kunnen varen is er een tegengestelde kracht op deze dwarskracht nodig. Deze tegengestelde kracht wordt door de combinatie van romp, kiel en roer gegenereerd, waardoor uiteindelijk een evenwicht ontstaat dat een zeilboot aan-de-wind kan laten zeilen.

Lees verder: Vleugelprofiel, lift en krachten bij een zeilboot >>

Gereedschap

Het is belangrijk dat je schoten, vallen, trimlijnen, klemmen, blokken en lieren in goede staat zijn. Dit is immers je gereedschap voor de perfect zeiltrim.

Ook de tell tales in je zeilen zijn belangrijke tools voor het trimmen van je zeilen. Tell tales maken goed zichtbaar of je zeil goed getrimd is. Mocht dat niet zo zijn, dan kan je uit het gedrag van de tell tales ook opmaken wat er verbeterd moet worden.

De tell tales helpen je ook om de boot exacter te sturen. Hierdoor vaar je sneller en hoger.

Grootzeil trimmen

Het is belangrijk om je grootzeil goed te trimmen. Met een goed getrimd grootzeil vaar je aan de wind niet alleen sneller, maar ook hoger en comfortabeler.

Een wedstrijdzeiler kan op deze manier proberen eerder bij de bovenboei aan te komen dan de concurrent. Als toerzeiler ben je eerder op de plaats van bestemming en geeft het stukje extra comfort meer voldoening in het zeilen.

De uitdaging zit in het vinden van de juiste balans qua power, helling en roeruitslag. Je wilt hierbij zo snel en hoog mogelijk varen. Twee factoren die bepalen hoe snel je naar een bovenwinds punt kunt zeilen.

Door de power van het grootzeil aan te passen aan wind en golven is de balans van de boot te controleren. De power van ieder zeil wordt bepaalt door de aanstroomhoek, diepte van het zeil (bolling) en de twist.

Aanstroomhoek
De aanstroomhoek is de hoek van de schijnbare wind (de wind die je op de boot voelt) met het grootzeil.

Diepte van het zeil
De diepte van het grootzeil wordt ook wel eens de ‘bolling’ genoemd of een ‘vol’ zeil. Een diep zeil genereert over het algemeen meer power maar ook meer weerstand. Een vlak zeil genereert minder power maar heeft ook minder weerstand.

Twist
De twist van het zeil bepaalt de verticale “draaiing” van het grootzeil en daarmee de aanstroomhoek op verschillende hoogten in het grootzeil.

De drie punten hierboven wil je dus kunnen aanpassen. Met de juiste zeiltrim verander je de power van het grootzeil. Dit aanpassen noemen we grootzeil trimmen.

Afhankelijk van de boot waarop je zeilt, heb je hier de volgende trimgereedschappen voor beschikbaar:

1. grootschoot
2. achterstag
3. onderlijkstrekker
4. overloop
5. cunningham/grootzeilval
6. neerhouder

Lees verder: Grootzeil trimmen doe je zo >>

Fok/genua zeiltrim

De meeste zeilboten zijn natuurlijk naast het grootzeil ook nog eens voorzien van een voorzeil in de vorm van een fok of genua. Door de vorm en hoek van dit zeil te verstellen bepaal je in grote mate de snelheid en hoogte van de boot. Het voorzeil is natuurlijk een belangrijke motor van je boot. Het goed instellen van dit zeil heeft dus grote gevolgen voor de prestatie van je zeilboot.

Voorzeil trim referenties

Door gebruik te maken van referenties bij het trimmen van je fok of genua zorg je ervoor dat je sneller tot de juiste vorm en hoek van het voorzeil komt. Breng hiervoor merkjes aan met tape of stift op je zalingen, val (net vóór de stopper), inhaler/barber, lijoog en schoot.

Basistrim

Bij het trimmen van de fok of genua is het belangrijk om eerst de basis op orde te hebben. We noemen dit ook wel de basistrim. Je bepaalt de basistrim voor jouw boot altijd aan de wind.

De inhaler staat in eerste instantie los als je die op de boot hebt zitten. De val van het voorzeil haal je zover door als nodig zodat de plooien in het voorlijk net weg zijn. Het lijoog staat zo ver mogelijk naar achteren, zodat je schoot een hoek van 45 graden heeft met het dek. Als laatste haal je de fokkeschoot zo ver aan tot het zeil binnen de zeereling valt.

Met deze basistrim ga je nu eerst aan de wind zeilen. Vervolgens ga je met behulp van de schoot en sturen de boot harder laten varen. Je tell tales helpen je hierbij. Tell tales kunnen je namelijk vertellen of de lucht goed langs de zeilen stroomt. Je ziet daardoor precies of de zeiltrim goed staat.

Lees verder: Zeilen met tell tales >>

De basistrim staat nu goed, maar we zijn er nog niet. Er valt nog veel winst te behalen door je fok of genua verder te fine tunen.

Fine tune

De fine tuning van de fok of genua is de fase die volgt op de basistrim. Omdat de condities tijdens het zeilen continu (een beetje) veranderen, is de fine tune een continu proces. Het is een cyclus van kleine veranderingen van de trimmogelijkheden zoals voorlijkspanning, mate van twist, diepte en aanstroomhoek. Vervolgens controleer je de trim aan de hand van de snelheidsverandering, de balans en de roerdruk en begin je weer opnieuw.

Lees verder: Fok of genua goed trimmen >>

Spinnaker zeiltrim

De meeste zeilers varen vooral met een grootzeil in combinatie met een fok of genua. Afhankelijk van het type boot en je eigen ervaringen beschik je misschien ook wel over een spinnaker uitrusting bestaande uit een spinnaker zeil en spinnakerboom. Dit zeil gebruik je voornamelijk op de ruimere koersen en meestal haal je dan je fok of genua weg om te voorkomen dat er verstoring in je spinnaker ontstaat. Op deze manier profiteer je optimaal van het varen met je spinnaker en zijn er leuke bootsnelheden te behalen.

Je spinnaker trimmen is ontzettend leuk om te doen, maar vraagt wel de nodige vaardigheden. Het wordt door veel mensen als lastig of moeilijk ervaren. Toch is de basis zeiltrim vrij eenvoudig onder de knie te krijgen.

In dit artikel leggen we je binnenkort graag uit hoe je een spinnaker trimt. Houd het blog daarom in de gaten of laat hieronder je e-mail adres achter. Je ontvangt dan als één van de eersten de uitleg over het zeilen met de spinnaker.

Ook kan je mijn artikel lezen over downwind zeilen. Ik leg hier al het één en ander uit over het sturen op ruime koersen en de gewichtsverdeling. Ook vind je er een leuk filmpje over het downwind zeilen op een carbon racer 🙂

Veel gestelde vragen